Podział win dla nowicjuszy
Istnieje kilka metod i sposobów podziału wina na poszczególne kategorie czy grupy. Różnią się one w zależności od kraju, inaczej wygląda klasyfikacja ustawowa, a jeszcze inny podział stosują doświadczeni sommelierzy. My dziś pokażemy, w jaki sposób szybko zorientować się w klasyfikacji win, będąc ich początkującym miłośnikiem.
Na przykład w Czechach podział win określa ustawa winiarska z 2004 r. z późniejszymi zmianami. W praktyce u naszych sąsiadów można się jednak spotkać z tzw. germańskim system oznaczania wina, który stopniowo uzupełniany jest drugim z istniejących systemów klasyfikacji – romańskim; w przypadku czeskich win stosowana jest oryginalna certyfikacja. Czym wspomniane systemy się od siebie różnią?
System germański podkreśla dojrzałość winogron (wynikającą z zawartości cukru), a także odmianę winorośli. Podział romański bazuje natomiast na miejscu pochodzenia winogron, zwanym również terroir – możesz o nim przeczytać w artykule W jaki sposób region winiarski wpływa na smak wina.
Podstawowy podział win: z bąbelkami, czy raczej bez?
W naszej praktycznej klasyfikacji jako pierwszy opiszemy podział wina na następujące kategorie:
Wino niemusujące (albo po prostu wino) to wino bez bąbelków, które jednocześnie nie jest ani aromatyzowane, ani fortyfikowane.
Wino musujące, jeśli spełnia określone kryteria, bywa również określane jako sekt. Zawiera dwutlenek węgla, a jego produkcja obejmuje pierwotną lub wtórną fermentację wina albo moszczu.
Wino półmusujące charakteryzuje niższe ciśnienie oraz niższa zawartość alkoholu niż wino musujące. Produkowane jest z wina stołowego i – tak samo jak w przypadku wina musującego – może być nasycane dwutlenkiem węgla.
Wino likierowe bywa również nazywane winem fortyfikowanym i zawiera dodatek destylatu winnego. Do tej kategorii należą między innymi wermut czy porto. Wina likierowe często nadają się do leżakowania.
Nie możemy pominąć burčáku, który zasadniczo jest częściowo sfermentowanym moszczem winogronowym.
Wino białe, wino czerwone… Kolor ma znaczenie!
Wielu z nas stosuje właśnie ten prosty podział wina podyktowany jego wyglądem, a odpowiadając na pytanie, jakie wino lubimy, często w pierwszej kolejności wskazujemy jego kolor. Należy podkreślić, że podział według koloru dotyczy win niemusujących.
Białe wino produkowane jest zarówno z białych, jak i czerwonych winogron (na przykład Tramin czerwony), natomiast swój kolor zawdzięcza temu, że winogrona fermentowane są bez skórek.
Czerwone wino produkowane jest z czarnych winogron, zawierających w swoich skórkach czerwony barwnik. Zacier fermentuje dłużej i przy wyższych temperaturach niż w przypadku białego wina. Dlatego też czerwone wino zawiera więcej garbników.
Różowe wino również powstaje z czarnych odmian winogron, jednak ich skórki pozostawiane są w zacierze na krótko – zwykle zaledwie na 4 do 6 godzin.
Nasza WSKAZÓWKA: Być może zetknąłeś się kiedyś również z pomarańczowym bądź żółtym winem…. Czy wiesz, czym się od siebie różnią?
Pomarańczowe wino jest ściśle związane z produkcją zgodną z tradycyjnymi gruzińskimi metodami i technologiami, polegającymi głównie na długiej i wielokrotnie powtarzanej maceracji winogron.
Winem żółtym winiarze nazywają specjalne naturalnie wytrawne lub naturalnie słodkie wina, wyróżniające się właśnie żółtym zabarwieniem (Tokaj, Vin jaune, wino lodowe czy słomkowe).
Wino wytrawne czy słodkie? Wskazówką jest zawartość cukru resztkowego
Według zawartości cukru resztkowego, którego drożdże winiarskie nie przekształciły w alkohol, możemy podzielić wina na niemusujące i musujące. Jeśli spróbujemy wyrazić to w liczbach, efekt będzie następujący:
Wino niemusujące
- Wytrawne wino: maksymalnie 4 g/l (ewentualnie 9 g/l, ale wtedy całkowita kwasowość wyrażona w gramach kwasu winowego na litr musi być co najmniej o 2 g/l niższa)
- Półwytrawne wino: do 12 g/l (ewentualnie 18 g/l, ale wtedy całkowita kwasowość wyrażona w gramach kwasu winowego na litr musi być co najmniej o 10 g/l niższa)
- Półsłodkie wino: do 45 g/l
- Słodkie wino: 45 g/l i więcej
Wino musujące
- Brut nature: do 3 g/l
- Extra brut: 0-6 g/l
- Brut: do 12 g/l
- Extra dry: 12-17 g/l
- Sec: 17–32 g/l
- Demi-sec: 32–50 g/l
- Doux: ponad 50 g/l
O jakości wina decyduje dojrzałość winogron oraz litera prawa
Klasyfikacji win bazującej na minimalnej dojrzałości winogron wykorzystanych do jego produkcji poświęciliśmy już artykuł Wino z wyróżnikiem: Podział win według zawartości cukru. Powtarzanie utrwala jednak wiedzę, więc przypomnijmy ją sobie pokrótce, a jeśli temat cię zainteresuje, zachęcamy do przeczytania wspomnianego wyżej tekstu.
- Kategorie, gdzie jeden stopień NM równy jest jednemu kilogramowi naturalnego cukru w 100 l moszczu winogronowego, prezentują się następująco:
- Wino (dawniej również wino stołowe) – 10 ⁰NM
- Wino regionalne – 14 ⁰NM
- Wino jakościowe: gatunkowe -15 ⁰NM, markowe – 15 ⁰NM
- Wino z oryginalnym certyfikatem – 15 ⁰NM
- Wino jakościowe z wyróżnikiem, które dzieli się na:
- Wino gabinetowe – 19 ⁰NM
- Późnego zbioru – 21 ⁰NM
- Wybór z winogron – 24 ⁰NM
- Wybór z jagód – 27 ⁰NM
- Wino lodowe – 27 ⁰NM
- Wino słomiane – 27 ⁰NM
- Wybór z rodzynek – 32 ⁰NM
Czy to już wszystko? A skąd… Wino się nie poddaje!
Na zakończenie chcielibyśmy jeszcze tylko dodać, że ten opis z pewnością nie jest wyczerpujący. Być może zauroczyły cię wina włoskie, albo nie umiesz sobie odmówić win francuskich… Niektórym smakuje wino portugalskie a inni preferują hiszpańskie. Kolejny sposób podziału win powiązany jest z krajem jego pochodzenia lub regionem winiarskim.
Z kolei doświadczony sommelier najpewniej podzieli wina na białe i czerwone, uwzględniając to, jak się łączą z poszczególnymi potrawami, w taki oto sposób:
- Młode białe wino
- Pełne, wytrawne białe wino
- Aromatyczne białe wino
- Słodkie białe wino
- Młode czerwone wino
- Cięższe czerwone wino
- Ciężkie, dojrzałe czerwone wino
Nie załamuj się jednak, zawsze możesz poprzestać na tej, najprostszej na świecie klasyfikacji win: Smakuje mi/ Nie smakuje mi.
Wyselekcjonowane wina. W twoim e-mailu.
1x na miesiąc możesz się spodziewać rekomendacji, ciekawostek i korzystnych ofert dla twojej piwniczki.
Wysyłając e-mail, akceptujesz Warunki ochrony danych osobowych.
