Historia wina od starożytnej Grecji do cyfryzacji
Wino, trunek bogów, kapłanów oraz zwykłych śmiertelników ma swoje miejsce w historii od niepamiętnych czasów. Uprawa winorośli i produkcja wina przeszły od starożytności mnóstwo zmian, które warto prześledzić zarówno w kontekście kulturowym, jak i na przykład w związku z rozwijającą się technologią. Zapraszamy cię na małą ekskursję, podczas której przypomnimy sobie kilka podstawowych kamieni milowych i ciekawostek z historii wina.
Narodziny i najdawniejsza historia wina
Za kolebkę winiarstwa w wielu źródłach uznawane jest terytorium dzisiejszej Gruzji. Powiązana jest z nią również etymologia słowa „wino”, odsyłającego do gruzińskiego określenia „gvino”. Niektóre teorie mówią o tym, że historia wina i jego produkcji może sięgać nawet ośmiu tysięcy lat. W stosunkowo nieodległych czasach, a mianowicie w 2010 roku, archeolodzy ogłosili odkrycie nasion winorośli i naczyń do produkcji wina w Armenii, przy czym określili ich wiek na 6100 lat.
Należy jednak mieć świadomość, że winorośl uprawiana była nawet kilka tysiącleci wcześniej, a ludzie spożywali jej płody pod postacią winogron oraz prawdopodobnie sfermentowanego moszczu. Związane jest to z faktem, że odkrycie wina jako takiego nastąpiło najpewniej przypadkiem w taki sposób, że winogrona przechowywane w naczyniach albo skórzanych miechach zaczęły naturalnie podlegać utlenianiu i fermentować.
Starożytny Egipt, Grecja i spuścizna rzymska
Nieco jaśniejsze informacje, dowody i artefakty pochodzą z czasów starożytnego Egiptu, a zatem z okresu sięgającego około trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Zachowane egipskie ryciny przedstawiające uprawę winorośli i produkcję wina występowały przede wszystkim na nagrobkach arystokratów czy władców. Rozkwit winiarstwa jest zasługą również samego Tutanchamona, faraona panującego w latach 1333-1323 p.n.e. W grobach monarchów znaleziono także amfory na wino.
Uprawa winorośli i produkcja wina w świecie antycznym znów przeszły na wyższy poziom. O ich znaczeniu przypomnieć nam może znana postać z mitów greckich – bóg wina Dionizos. Grecy z oddaniem doskonalili procesy produkcyjne i uprawę winorośli, a z picia wina uczynili nieodzowny element kultury oraz życia społecznego. Jego degustacji nie mogło więc zabraknąć również na uroczystościach organizowanych na cześć bogów.
O rozpowszechnienie produkcji wina w wielu zakątkach świata zadbali natomiast głównie Rzymianie podczas swojej ekspansji. Interesowała ich nie tylko jakość wina i zakładanie winnic, lecz także eksport wina przy pomocy łodzi morskich.
Wina przechowywane więc były w ceramicznych dzbanach uszczelnionych korkowymi zatyczkami, a podczas konsumpcji rozrzedzano je wodą. Z historii wina wiemy, że ten pyszny trunek już wtedy pozostawiany był do leżakowania. Rzymskie wpływy sięgnęły takich krajów, jak Francja, Hiszpania i Niemcy, ale też na przykład Południowe Morawy.
Czy wiesz, że…
Starożytne wino miało niewiele wspólnego pod względem smaku czy aromatu ze współczesnymi winami. Do jego konserwacji używano bowiem na przykład żywicy, mączki marmurowej czy najróżniejszych ziół.
Z historii średniowiecznej produkcji wina
Upadek Cesarstwa Rzymskiego nie mógł już zatrzymać rozwoju winiarstwa, a główną rolę w tej dziedzinie zaczął odgrywać kościół oraz mnisi chrześcijańskich zakonów. Produkcja wina koncentrowała się wokół klasztorów, gdzie podnoszono jego jakość i je komercjalizowano. W średniowiecznej Europie wino było napojem kleru oraz wyższych warstw społecznych, a także zostało nieodłącznym elementem katolickiej mszy.
Czechy zawdzięczają rozpowszechnienie uprawy i przetwarzania winorośli przede wszystkim Karolowi IV, który był wielkim zwolennikiem wina. W XIV wieku pojawiały się tam zatem wysokiej jakości odmiany z Francji, wśród których znalazło się też miejsce dla odmiany Pinot gris.
Dziedzictwem całego tego okresu pozostaje fakt, że wiele regionów winiarskich jest historycznie powiązanych z lokalizacjami, gdzie znajdowały się ważne klasztory lub inne ważne ze względów religijnych miejsca.
Kolonizacja i europejska katastrofa: Historia wina to także trudne momenty
Przesuwając się w czasie jeszcze dalej, natkniemy się na kolejny ważny kamień milowy w historii wina – czasy odkryć zamorskich i kolonizacji. Wino oraz winiarstwo przenoszą się wówczas na mapie świata spory kawałek dalej – do Ameryki i Afryki – natomiast do Europy napływają świeże bodźce, a także zwyczaje, produkty spożywcze i inne odkrycia. Nadchodząca era nowożytna niesie ze sobą rozwój dziedzin nauki, nowe modele gospodarcze, a u swojego szczytu, w XIX wieku, również znaczące przemiany struktur społecznych.
Jednak produkcję wina spotkał w tym okresie bolesny cios pod postacią filoksery (mszycy), będącej plagą winnic całej Europy. Ten wywodzący się z Ameryki szkodnik zdołał zdziesiątkować europejskie winnice, które wymagały zasadzenia na nowo. W tym długotrwałym procesie oryginalne odmiany zostały zaszczepione na pędach amerykańskich, odpornych na filokserę.
Czy wiesz, że…
Historia wina ma również swoje osobistości i interesujących pionierów. Za pierwszych krytyków wina w historii uznawani są mnisi cysterscy z Burgundii. W XIX wieku, a dokładniej w 1880 roku, opublikowano fundamentalną publikację na temat wina, A History and Description of Modern Wines, autorstwa znawcy wina i pisarza Cyrusa Reddinga.
Współczesne wino
Nowoczesność i współczesność odciskają swe piętno na winie na wiele sposobów. Kolejne pokolenia z pewnością odbiorą i ocenią je na swój sposób, tak samo jak całą historię wina. Dziś mamy do dyspozycji osobną dziedzinę nauki zajmującą się winem – nazywa się ona enologia. Produkcja wina od dawna nie jest już procesem przypadkowym, ale ściśle kontrolowaną procedurą oraz sumą całej zdobytej dotychczas wiedzy.
Mamy dostęp do win z całego świata, kwitnie turystyka winiarska, a rozwój cyfrowych środków komunikacji czy aplikacji oferuje niemal nieograniczoną ilość informacji. Wydaje się jednak, że będziemy w coraz większym stopniu stawiać na ich jakość, a nie ilość.
Dlatego też eksperci i profesjonalni sommelierzy również dzisiaj mogą liczyć na szacunek, a ich profesja cieszy się prestiżem. Nowoczesne procedury w produkcji wina często przeplatają się z tradycjami – jest to najlepsze połączenie, jakie wino może nam w dzisiejszych czasach zaoferować.
Wyselekcjonowane wina. W twoim e-mailu.
1x na miesiąc możesz się spodziewać rekomendacji, ciekawostek i korzystnych ofert dla twojej piwniczki.
Wysyłając e-mail, akceptujesz Warunki ochrony danych osobowych.
